Skip to main content

Kívíávöxturinn

Grænn, loðinn og gómsætur!

Ólíkt mörgum öðrum ávöxtum líkt og lárperur eða epli, þá er ekki ýkja langt síðan fólk fór að framleiða og borða kíví.

Ávöxturinn á ættir sínar að rekja til Kína þar sem hann er þjóðarávöxtur. Svo öldum skiptir var hann aðeins notaður í lækningarskyni og var það ekki fyrr en á 20. Öldinni sem fólk fór að borða kíví að einhverju viti.

Kína framleiðir um 56% allra Hayward-kívía heimsins, en það er sú kívítegund sem flestir þekkja. Þess fyrir utan eru um 60 kívítegundir til.

Ávöxturinn er ýmist kallaður kívíávöxtur, kíví eða loðber á íslensku. Á ensku er hann jafnan kallaður kiwi, kiwifruit eða Chinese gooseberry (kínversk stikilsber). Kíví nafnið er tilkomið vegna auglýsingaherferðar Nýja Sjálands þegar bændur þar fóru að rækta ávöxtinn snemma á 20. Öldinni og fór að selja hann til Bandaríkjanna og Bretlands. Upphaflega var ávöxturinn þó kallaður kínversk stikilsber í Evrópu vegna hversu bragðið svipaði til berjanna. Eins má geta þess að ávöxturinn er yfirleitt alltaf kallaður kiwifruit í Nýja Sjálandi. Nýsjálendingar nota orðið Kiwi yfir kívífuglinn eða mennska íbúa landsins.

Næringargildi

Í 100 grömmum af ávextinum má finn talsvert meira magn C-vítamíns en í til dæmis appelsínum eða um 112% af ráðlögðum dagsskammti. Óþarft er þó að hafa áhyggjur af því, líkaminn losar sig við allt umframmagn af C-vítamíni. Eins er um 40% af ráðlögðum dagsskammti af K-vítamíni í kívíum.

Í 100 grömmum eru um 63 kalóríur, en ávöxturinn er 83% vatn og 15% kolvetni, en nær engin fita eða prótein eru í ávextinum.

Notkunarmöguleikar

Hægt er að borða ávöxtinn hráan en það má einnig borðað hýðið þó flestir sleppa því því hýðið er loðið. Kíví er oft notað í djúsa eða „boost“ og í Pavlovur. En það sem færri vita er að ensímið actinidain er í ávextinum en það gerir hann einstaklega góðan til að mýkja kjöt og það er gott fyrir meltinguna. Þetta ensím er líka ofnæmisvaldur kívísins.